Ποιες είναι οι επιπτώσεις από τη μη ή μειωμένη λίπανση στην ελιά;
Γράφει ο Νίκος Μαυρομανωλάκης, Γεωπόνος – Εδαφολόγος, Product Manager AgriSC
Πηγή: AgriSC
Ποιες είναι οι επιπτώσεις από τη μη ή μειωμένη λίπανση στην ελιά;
Η καλλιέργεια της ελιάς στην Ελλάδα έχει δεσπόζουσα θέση, καθώς καλύπτει τη μεγαλύτερη έκταση των καλλιεργούμενων εδαφών. Έτσι, η καλλιέργεια της ελιάς συναντάται σε ορεινά ή πεδινά εδάφη, σε εδάφη μεγάλης ή μικρής γονιμότητας, σε ξηρικά ή αρδευόμενα.
Παρά την μεγάλη αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων με ελαιόδεντρα δεν παρατηρείται αύξηση της παραγωγής που να συνάδει με αυτή των καλλιεργούμενων εκτάσεων, αλλά σε πολλές περιπτώσεις βλέπουμε να υπάρχει σημαντική πτώση.
Που μπορεί να οφείλεται αυτό:
Αν παρατηρήσει κάποιος την γενική εικόνα των ελαιόδεντρων θα διακρίνει μια εικόνα που μοιάζει περισσότερο με εγκατάλειψη παρά με καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Ειδικότερα μπορεί κανείς να διακρίνει
- δέντρα με ξερική όψη- μικροφυλλία- αλλοίωση του χρώματος των φύλλων- καχεκτική ανάπτυξη δέντρου- μειωμένη βλάστηση- κατεστραμμένο ξύλο στον κορμό- ανάσχεση της ανθοφορίας.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η κατάπτωση των δέντρων στην πλήρη ακαρπία ή στην αύξηση της παρενιαυτοφορίας στην καλύτερη περίπτωση. Μετά από πολλές μακροσκοπικές παρατηρήσεις και αναλύσεις εδάφους και φυτικών ιστών τα αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Παρατηρήθηκαν σοβαρές ελλείψεις τόσο σε μακροστοιχεία, όσο και ιχνοστοιχεία.
Σήμερα η κατάσταση σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει αλλάξει απ’ αυτή του παρελθόντος. Βλέπουμε να εφαρμόζονται οριζόντιες λιπάνσεις (ο παραγωγός εφαρμόζει το ίδιο λίπασμα σε όλα του τα αγροτεμάχια), χωρίς να έχει προηγηθεί η ανάλογη εδαφολογική ανάλυση ή/και φυλλοδιαγνωστική.
Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις, όπου εφαρμόζονται λιπάνσεις συντήρησης σε εδάφη που χρειάζονται γενναίες λιπάνσεις για τη διόρθωση συγκεκριμένων ελλείψεων. Αποτέλεσμα; Η εφαρμοζόμενη λίπανση να μην βρίσκει καμία θετική αντίδραση από το ελαιόδεντρο.
Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι τόσο η μη λίπανση όσο και η λανθασμένη λίπανση μπορεί να οδηγήσει σε όμοια αποτελέσματα. Εδώ ισχύει ο νόμος του ελαχίστου, ο οποίος λέει ότι η παραγωγή του δέντρου φτάνει στο επίπεδο που την περιορίζει το θρεπτικό στοιχείο που βρίσκεται στην μικρότερη επάρκεια. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει δυνητικά ότι μόνο ένα θρεπτικό στοιχείο να βρίσκεται σε έλλειψη η παραγωγή θα είναι μειωμένη μέχρι και μηδενική.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω διαπιστώσεων οι επιπτώσεις στην ελαιοκομία είναι ανυπολόγιστες. Αν εστιάσουμε στις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η μη λίπανση ή η υπολίπανση μεσο μακροπρόθεσμα θα παρατηρήσουμε:
1. Μείωση της παραγωγικότητας των δέντρων. Τα ελαιόδεντρα θα παράγουν λίγες χρονιές και θα βρίσκονται περισσότερα χρόνια σε ακαρπία. Κάποιες ελλείψεις οδηγούν τα δέντρα σε αναστολή ανθοφορίας ή στην δημιουργία ατελών ανθών, που σημαίνει μειωμένη καρπόδεση.
2. Μειωμένη διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων που περιορίζει την φωτοσυνθετική δραστηριότητα των δέντρων με αρνητικό αντίκτυπο, τόσο στην παραγωγικότητά του, όσο και στην ανάπτυξη του ίδιου του δέντρου.
3. Μειωμένη περιεκτικότητα σε ελαιόλαδο, που καθιστά το τελικό και προϊόν με περιορισμένα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.
4. Εξάντληση των ελαιόδεντρων που οδηγεί στην μείωση της φυσική τους άμυνας έναντι εχθρών και ασθενειών. Τα δέντρα έτσι γίνονται ευάλωτα, με αποτέλεσμα να χρειάζονται περισσότερες επεμβάσεις με ψεκασμούς για την αντιμετώπιση ασθενειών.
Για ποιο λόγο όμως ακόμα και σήμερα υπάρχουν καλλιεργούμενες εκτάσεις που δεν λιπαίνονται ή υπολιπαίνονται μιας και η τεχνολογία και η γνώση γύρω από τα εδάφη και την καλλιέργεια της ελιάς αυξάνεται;
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σταδιακή αύξηση των μέσων τιμών των λιπασμάτων, ενώ λίγοι παραγωγοί θα απευθυνθούν σε κάποιο γεωπόνο με γνώσεις τεχνοοικονομικές για να τους αναλύσει το κόστος των λιπασμάτων ως προς το όφελος του παραγόμενου προϊόντος με τις τρέχουσες τιμές λιπασμάτων/προϊόντων την κάθε παραγωγική περίοδο. Έχει υπολογιστεί ότι κατά μέσο όρο, τουλάχιστον διετίας, δεν υπήρξαν περιπτώσεις που να μη συμφέρει η λίπανση. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ισχύουν όσα αναφέραμε παραπάνω και να πραγματοποιούνται οι σωστές λιπάνσεις, αρδεύσεις, όπου είναι εφικτό, και οι σωστές και απαραίτητες καλλιεργητικές φροντίδες των ελαιόδεντρων.
Νίκος Μαυρομανωλάκης
Γεωπόνος – εδαφολόγος
Product manager της AgriSC