Εδαφολογική ανάλυση και βασικά βήματα για την πραγματοποίησή της

Γράφει ο Νίκος Μαυρομανωλάκης, Γεωπόνος – Εδαφολόγος, Product Manager AgriSC

   Η γονιμότητα του εδάφους είναι μία σύνθετη έννοια που αποτελεί συνδυασμό πολλών φυσικοχημικών ιδιοτήτων. Προκειμένου να επιτύχει ο αγρότης τη γονιμότητα στο χωράφι, επεμβαίνει  και το  λιπαίνει προκειμένου η καλλιέργεια να προοδέψει δίνοντας την μεγαλύτερη δυνατή απόδοση.

Κατά την λίπανση-βελτίωση ενός εδάφους με στόχο μία καλλιέργεια συνήθως υπάρχει ο κίνδυνος να γίνουν προσθήκες είτε παραπάνω ή λιγότερο από όσο απαιτείται. Στόχος μίας εδαφολογικής ανάλυσης είναι ο προσδιορισμός της σύστασης του εδάφους, των θρεπτικών συστατικών και άλλων ιδιοτήτων όπως είναι το pH και η αγωγιμότητα. Οι μετρήσεις αυτές δίνουν τη δυνατότητα να προβλεφθεί η δυνατότητα ανάπτυξης μιας καλλιέργειας σε ένα συγκεκριμένο έδαφος, αλλά και να γίνουν οι ιδανικές βελτιώσεις. Η ανάλυση του εδάφους δίνει στον αγρότη-καλλιεργητή την δυνατότητα να έχει τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα με τον πιο οικονομικό τρόπο, βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα.

Η μακροχρόνια χρήση της αγροτικής γης πολλές φορές οδηγεί στη μείωση της γονιμότητας των εδαφών. Αυτή η μείωση είναι αποτέλεσμα της απορρόφησης των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους από τα φυτά, την εξάντληση της οργανικής ουσίας, τη διάβρωση του εδάφους, τη διαταραχή της ισορροπίας των ωφέλιμων μικροοργανισμών κ.ά.

Με την κατάλληλη εδαφολογική ανάλυση μπορεί ο παραγωγός να προλάβει τη μείωση της γονιμότητας του εδάφους, να βελτιώσει την υπάρχουσα γονιμότητα και να εντοπίσει όλους τους τους παράγοντες που επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τη φυτική παραγωγή. 

Το πρώτο βήμα για την πραγματοποίηση της εδαφολογικής ανάλυσης είναι η λήψη του σωστού εδαφικού δείγματος. Είναι πολύ σημαντικό το  εδαφικό δείγμα να ληφθεί από ένα έμπειρο γεωπόνο με κατάλληλο δειγματολήπτη από το σωστό βάθος. Το δείγμα του εδάφους αντιπροσωπεύει ολόκληρη την καλλιεργούμενη έκταση, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια λανθασμένης δειγματοληψίας.  Το βάθος της δειγματοληψίας εξαρτάται από το τις παραμέτρους  θέλουμε να προσδιορίσουμε εδαφολογικά και καθορίζεται από το γεωπόνο, επιστημονικό σύμβουλο.

Το εδαφικό δείγμα θα πρέπει να οδηγηθεί στο κατάλληλο διαπιστευμένο εδαφολογικό εργαστήριο για τον προσδιορισμό των εδαφολογικών παραμέτρων και των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους.

Βασική Εδαφολογική Ανάλυση

   Η Βασική Εδαφολογική Ανάλυση συνοψίζεται στα εξής: -pH, Αγωγιμότητα Η μέτρηση του pH, είναι το μέτρο της οξύτητας του εδάφους. Είναι πρωτεύουσα παράμετρος, καθοριστική για την καταλληλόλητα η μή του χώματος για μία καλλιέργεια. Επηρεάζει την διαθεσιμότητα των θρεπτικών συστατικών στο φυτό. Η Ηλεκτρική Αγωγιμότητα (Electrical Conductivity-EC) αποτελεί μία καλή ένδειξη για την παρουσία θρεπτικών συστατικών στο έδαφος. Πολύ υψηλές συγκεντρώσεις υποδεικνύουν μεγάλες συγκεντρώσεις αλάτων, περιοριστικό παράγοντα στη γονιμότητα του εδάφους. -Κύρια Θρεπτικά Συστατικά Τα κύρια θρεπτικά συστατικά είναι το Άζωτο (N), το Κάλιο (K) και ο Φωσφόρος (P). Αυτά καταναλώνονται από τα φυτά καθώς χρησιμοποιούνται στην ανάπτυξή τους. Ανάλογα με το αποτέλεσμα της ανάλυσης του εδάφους επιλέγεται και η ποσότητα της λίπανσης με το καθένα από τα κύρια θρεπτικά συστατικά. -Δευτερεύοντα Θρεπτικά Συστατικά Τα δευτερεύοντα θρεπτικά συστατικά είναι το Ασβέστιο (Ca) και το Μαγνήσιο (Mg). Τα συστατικά αυτά συνήθως βρίσκονται σε επαρκής ποσότητες και δεν απαιτείται προσθήκη. Ωστόσο υψηλές συγκεντρώσεις αυτών μπορεί να δράσουν ανασταλτικά στην ικανότητα του φυτού να παραλάβει τα κύρια θρεπτικά συστατικά. Έντονη έλλειψη τους μπορεί επίσης να προκαλέσει προβλήματα στην καλλιέργεια. -Μηχανική Σύσταση-Κοκκομετρική Ανάλυση Ο προσδιορισμός της Μηχανικής Σύστασης του εδάφους είναι η κατάταξη των στερεών υλικών του εδάφους σε τρείς κατηγορίες, άμμο, ιλύ και άργιλο. Ανάλογα με την κατάταξη του εδάφους μπορούν να προκύψουν συμπεράσματα που αφορούν μεταξύ άλλων στην δυνατότητα αποστράγγισης του νερού και την δυνατότητα αερισμού. Πέρα από την Βασική Εδαφολογική Ανάλυση υπάρχει δυνατότητα για την πραγματοποίηση και περαιτέρω δοκιμών: Πολλές φορές γίνεται έλεγχος των μικροθρεπτικών συστατικών όπως είναι ο Ψευδάργυρος (Zn), ο χαλκός (Cu), ο Σίδηρος (Fe), το βόριο (B) κ.α., αλλά και ειδικών παραμέτρων όπως είναι το ενεργό ασβέστιο για την επιλογή υποκειμένου αμπέλου κλπ. Η Φυλλοδιαγνωστική Ανάλυση αποτελεί την άμεση μέτρηση των θρεπτικών συστατικών που έχει παραλάβει το φυτό, αλλά δεν υποκαθιστά την ανάγκη για ανάλυση του εδάφους. Δειγματοληψία Εδαφών Η δειγματοληψία του χώματος αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στάδια στην ανάλυση του εδάφους. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζεται είναι η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος. Ένα δείγμα ανά 5 στρέμματα συνήθως επαρκεί για τα ομοιογενή χωράφια. Ο χρόνος της δειγματοληψίας κατά προτίμηση πρέπει να είναι το φθινόπωρο. Τα δείγματα λαμβάνονται από βάθη 0-15 cm, 15-30 cm, και 30-60 cm ανάλογα με το είδος του φυτού που θα καλλιεργηθεί.

 

Νίκος Μαυρομανωλάκης, Γεωπόνος-Εδαφολόγος

Πηγή: AgriSC.gr